ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

Σε αντίθεση µε το γάµο, οι συμβίοι μπορούν να ρυθμίσουν οι ίδιοι τις περιουσιακές τους σχέσεις, διατηρώντας σε μεγαλύτερο βαθμό την περιουσιακή τους αυτοτέλεια και σε κληρονομικά θέματα. Εάν ωστόσο δεν το επιλέξουν, έχουν πλήρη κληρονομικά δικαιώματα. Ειδικότερα:

Σε περίπτωση που ο θανών δεν άφησε διαθήκη, ο συμβίος που επιζεί συντρέχει ως κληρονόμος με τους συγγενείς της πρώτης τάξης με ποσοστό ¼ της κληρονομίας, ενώ με τους συγγενείς των επόμενων τάξεων με ποσοστό ½ αυτής. Αν, βέβαια, δεν υπάρχουν καθόλου συγγενείς, ο επιζών συμβίος καλείται στην πέμπτη τάξη ως μοναδικός εξ αδιαθέτου κληρονόμος και λαμβάνει ολόκληρη την κληρονομιαία περιουσία.

Ο συμβίος που επιζεί έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία, όπως ακριβώς και ο επιζών σύζυγος. Το ποσοστό της ανέρχεται στο μισό της εξ αδιαθέτου κληρονομικής μερίδας, που θα κληρονομούσε βάσει της εξ αδιαθέτου κληρονομικής διαδοχής, αν δεν υπήρχε διαθήκη.

Ο συμβίος που επιζεί, όταν συντρέχει με συγγενείς του κληρονομουμένου, παίρνει επιπλέον ως εξαίρετο, ανεξάρτητα από την τάξη με την οποία καλείται, τα έπιπλα, σκεύη, ενδύματα και άλλα τέτοια οικιακά αντικείμενα που τα χρησιμοποιούσαν είτε μόνος αυτός είτε και οι δύο συμβίοι. Σε περίπτωση που ο επιζών συμβίος συγκληρονομεί στην πρώτη τάξη με τέκνα του κληρονομουμένου, ανεξάρτητα αν πρόκειται για κοινά τους τέκνα ή όχι, εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη της ΑΚ 1820 εδ. γ΄, κατά την οποία λαμβάνονται υπόψη και οι ανάγκες των τέκνων, εφόσον το επιβάλλουν οι ειδικές συνθήκες για λόγους επιείκειας.

Η ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης δεν εμποδίζει καταρχήν τη θεμελίωση κληρονομικού δικαιώματος του επιζώντος συμβίου. Τούτο διότι η ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης δεν είναι αυτοδίκαιη, αλλά κηρύσσεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, όπως ακριβώς ισχύει για τον άκυρο γάμο. Μέχρις ότου ακυρωθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, το άκυρο σύμφωνο συμβίωσης παράγει όλα τα έννομα αποτελέσματά του. Συνεπώς, ακόμη και αν το σύμφωνο συμβίωσης που συνήφθη είναι άκυρο για κάποιον από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 2 του Ν 4356/2015, το εξ αδιαθέτου κληρονομικό δικαίωμα του επιζώντος συμβίου δεν θίγεται, αν δεν έχει εκδοθεί μέχρι τον θάνατο του άλλου συμβίου ή και μετά το θάνατο του αμετάκλητη δικαστική απόφαση που ακυρώνει το σύμφωνο συμβίωσης. Με την έκδοση τέτοιας απόφασης αίρονται αναδρομικά τα αποτελέσματα του συμφώνου συμβίωσης, άρα επέρχεται και ex tunc ανατροπή του κληρονομικού δικαιώματος που έχει ο ένας συμβίος  στην κληρονομία του άλλου.

Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, στην περίπτωση του συμφώνου συμβίωσης, το κάθε µέρος µπορεί, κατά τη σύναψή του, να παραιτηθεί από το δικαίωμα του στη νόμιμη µοίρα. Και τούτο, διότι, εάν τα µέρη επιλέξουν να διατηρήσουν την περιουσιακή τους αυτοτέλεια, μπορούν να παραιτηθούν εξ αρχής από το δικαίωμα στη νόμιμη µοίρα και να ρυθµίσουν διαφορετικά την κληρονομική τους διαδοχή.