Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Search in posts
Search in pages

ΑΛΛΑΓΗ ΦΥΛΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΑΦΑΙΡΕΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ

Βασικές  προϋποθέσεις της διόρθωσης ληξιαρχικής πράξης γέννησης ενός ατόμου ως προς το φύλο, το αναγραφέν κύριο όνομα και το επώνυμο του καταχωρισμένου φύλου, ώστε να αντιστοιχεί στη βούληση, την προσωπική αίσθηση του σώματος και την εξωτερική του εικόνα, είναι:

Α) Η  ασυμφωνία μεταξύ της ταυτότητας φύλου και του καταχωρισμένου φύλου

Β) Η πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα

Γ) Η αγαμία και

Δ) Να μην έχει διορθωθεί το καταχωρισμένο φύλο ήδη δυο φορές

Δεν απαιτείται η πρώτη προϋπόθεση να τεκμηριώνεται/αποδεικνύεται με οποιονδήποτε τρόπο. Το Δικαστήριο δεν εξετάζει τη δικαιοπρακτική ικανότητα ενός ενηλίκου προσώπου παρά μόνον αν υπάρχουν ειδικοί λόγοι προς αυτό. Κατά τεκμήριο δηλαδή όπως σε όλες τις δικαιοπρακτικές δηλώσεις ένα ενήλικο πρόσωπο που δεν έχει τεθεί υπό δικαστική συμπαράσταση είναι πλήρως ικανό για δικαιοπραξία (εκτός αν προκύπτει ότι βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις της ΑΚ 131) και δεν πρέπει φυσικά το στοιχείο αυτό να τίθεται σε αμφιβολία, για μόνο το λόγο ότι το πρόσωπο ζητεί τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου του.  Ενόψει αυτών, αλλά και της συνταγματικής προστασίας που απο­λαμβάνει το προσωποπαγές δικαίωμα της προσωπικότητας του ανθρώπου με το άρθρο 5§1 του Συντάγματος, με το οποίο ορίζεται ότι “καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύξει ελεύθερα την προσωπικότητά του», συνάγεται περαιτέρω ότι το πρόσωπο δικαιούται να ζητήσει δικαστικώς τη διόρθωση του κυρίου ονόματος που του δόθηκε με τη Βάπτισή του αφού η ονοματοδοσία δεν αποτελεί στοιχείο του μυστηρίου της Βαπτίσεως, με την προϋπόθεση ότι συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις.

Για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου δεν απαιτείται να βεβαιώνεται ότι το πρόσωπο έχει υποβληθεί σε οποιαδήποτε προηγούμενη ιατρική επέμβαση. Δεν απαιτείται επίσης η οποιαδήποτε προηγούμενη εξέταση ή ιατρική αγωγή που σχετίζεται με τη σωματική ή ψυχική του υγεία. Η διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου γίνεται με δικαστική απόφαση. Στην αίτηση δηλώνονται το επιθυμητό φύλο, το κύριο όνομα που επιλέγεται και το προσαρμοσμένο σχετικά επώνυμο. Στην αίτηση επισυνάπτεται αντίγραφο της ληξιαρχικής πράξης γέννησης του προσώπου.  Για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου απαιτείται αυτοπρόσωπη δήλωση ενώπιον του Δικαστηρίου. Η δήλωση γίνεται σε ιδιαίτερο γραφείο χωρίς δημοσιότητα. Η δικαστική απόφαση καταχωρίζεται στο Ληξιαρχείο που είχε συντάξει τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του προσώπου. Η καταχώριση της δικαστικής απόφασης περί διόρθωσης φύλου γίνεται με τρόπο που διασφαλίζει τη μυστικότητα της μεταβολής και της αρχικής ληξιαρχικής πράξης γέννησης έναντι όλων. Με βάση τη νέα ληξιαρχική πράξη, οι υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την έκδοση άλλων εγγράφων στα οποία αναγράφεται η ταυτότητα του προσώπου ή από τα οποία το πρόσωπο εξαρτά δικαιώματα, καθώς και για την καταχώριση σε μητρώα ή καταλόγους, όπως εκλογικούς, έχουν την υποχρέωση να εκδώσουν νέα έγγραφα ή να προβούν σε νέες καταχωρίσεις με διορθωμένο το καταχωρισμένο φύλο, το κύριο όνομα και το επώνυμο του προσώπου. Στη νέα ληξιαρχική πράξη γέννησης, στα νέα έγγραφα και στις νέες καταχωρίσεις δεν επιτρέπεται η αναφορά ότι μεσολάβησε διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου.  Η νέα ληξιαρχική πράξη μπορεί στο εξής να αλλάξει μία φορά, με την ίδια διαδικασία και τις ίδιες προϋποθέσεις. Από την καταχώρισή της στο Ληξιαρχείο η διόρθωση του φύλου του προσώπου ισχύει έναντι όλων. Δικαιώματα, υποχρεώσεις και κάθε είδους ευθύνη του προσώπου, που δημιουργήθηκαν πριν από τη διόρθωση του φύλου, εξακολουθούν να υφίστανται. Διατηρούνται επίσης οι αριθμοί φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) και μητρώου κοινωνικής ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Εντός τριών (3) ημερών από την καταχώριση της μεταβολής στο Ληξιαρχείο, ο Ληξίαρχος υποχρεούται να ενημερώσει την Εισαγγελία Πρωτοδικών του τόπου γέννησης του προσώπου ή το Τμήμα Ποινικού Μητρώου και Απονομής Καρπός του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αν πρόκειται για πρόσωπο γεννημένο στην αλλοδαπή, για τη μεταβολή των ταυτοποιητικών του στοιχείων, προκειμένου να προβούν σε ενημέρωση τυχόν καταχώρισης στο Ποινικό Μητρώο. Αν το πρόσωπο που διόρθωσε το καταχωρισμένο φύλο του έχει παιδιά, είτε γεννημένα σε γάμο, είτε γεννημένα σε σύμφωνο, είτε γεννημένα χωρίς γάμο των γονέων τους, είτε υιοθετημένα, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του από τη γονική μέριμνα δεν επηρεάζονται. Στη ληξιαρχική πράξη γέννησης των παιδιών δεν επέρχεται καμία μεταβολή λόγω της διόρθωσης του καταχωρισμένου φύλου του γονέα. Οι υπάλληλοι του Ληξιαρχείου, καθώς και όσοι άλλοι εμπλέκονται επαγγελματικά στη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου ή έλαβαν γνώση της τέλεσής της με την ευκαιρία της άσκησης των καθηκόντων τους, έχουν καθήκον εχεμύθειας. Στην αρχική ληξιαρχική πράξη γέννησης του προσώπου, καθώς και σε κάθε άλλο στοιχείο ή έγγραφο το οποίο τηρείται στο οικείο ληξιαρχείο ή σε οποιαδήποτε άλλη δημόσια υπηρεσία, από το οποίο προκύπτει η διόρθωση φύλου που μεσολάβησε, έχει πρόσβαση μόνο το ίδιο το πρόσωπο, καθώς και όσοι έχουν ειδική έγγραφη εξουσιοδότηση από αυτό. Πρόσβαση τρίτου στα στοιχεία αυτά επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτός υποδεικνύει ειδικό έννομο συμφέρον μη δυνάμενο να ικανοποιηθεί διαφορετικά και κατόπιν άδειας που χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2472/1997 για πρόσβαση σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.

Η αλλαγή της νομικής καταχώρησης φύλου, δεν προϋποθέτει ιατρικές επεμβάσεις στο σώμα του ενδιαφερομένου ατόμου, γεγονός που γίνεται δεκτό από τα Δικαστήρια.

Ο πρόσφυγας, εφόσον δεν μπορεί να προβεί στη διόρθωση αυτή στη χώρα καταγωγής του, θα πρέπει η μεταβολή αυτή στοιχείων να γίνει  από τις ελληνικές αρχές με την ίδια όπως παραπάνω διαδικασία.

Ο νόμος για τη Νομική Αναγνώριση Ταυτότητας Φύλου δεν περιέλαβε την περίπτωση της τρίτης καταχώρισης φύλου για όσα άτομα το επιθυμούν, δηλαδή των μη δυαδικών ως προς το φύλο ατόμων (nonbinary) τα οποία δεν αυτοπροσδιορίζονται με το δίπολο του φύλου αρσενικό – θηλυκό. Για το λόγο αυτό σχετική αίτηση περί κενής καταχώρισης φύλου του αιτούντος στην οικεία ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του απορρίφθηκε από το αρμόδιο δικάσαν δικαστήριο. Πάντως στο πλαίσιο της προστασίας και των μεσοφυλικών ατόμων σε επίπεδο ευρωπαϊκό, είναι πιθανή στο μέλλον η νομική αποτύπωση της μη δυαδικής ταυτότητας φύλου στην Ελλάδα.