ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΟΥ ΕΤΑΙΡΟΥ

1             Δικαίωμα ελέγχου

Στο άρθρο 275 του Ν. 4072/2012 απονέμεται στον ετερόρρυθμο εταίρο δικαίωμα ελέγχου των εταιρικών λογαριασμών και βιβλίων. Το δικαίωμα αυτό ο ετερόρρυθμος εταίρος μπορεί να το ασκεί είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω βοηθητικών προσώπων, για τις πράξεις των οποίων θα ευθύνεται ο ίδιος[1].

Αξίζει να σημειωθεί πως το δικαίωμα πληροφόρησης είναι «ατομικό δικαίωμα» του ετερόρρυθμου εταίρου ως μέλους της εταιρείας. Ωστόσο, υποστηρίζεται πως επειδή ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται περιορισμένα δεν είναι δίκαιο να του παραχωρείται το δικαίωμα αυτό. Οπότε προτείνεται να περιοριστεί, χρονικά ή/και κατ’ αντικείμενο, αφού δεν του είναι χρήσιμο, δεδομένου πως δεν χρειάζεται να είναι πλήρως ενημερωμένος για τις εταιρικές υποθέσεις, δεδομένου ότι δεν ασκεί διαχείριση. Παραβλέπεται, όμως, από την άποψη αυτή πως ακριβώς επειδή ο ετερόρρυθμος εταίρος στερείται διαχειριστικής και εκπροσωπευτικής εξουσίας καθίσταται αναγκαία η ύπαρξη του εν λόγω δικαιώματος για την ορθή άσκηση των υπολοίπων εταιρικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.[2]

2             Πράξεις ανταγωνισμού

Στο άρθρο 276 του Ν. 4072/2012 τίθεται η απαγόρευση τέλεσης πράξεων ανταγωνισμού στον ετερόρρυθμο εταίρο. Ειδικότερα, απαγορεύεται να ενεργήσει για δικό του ή για λογαριασμό τρίτου πράξεις που ανάγονται στο αντικείμενο της εταιρείας.

Εάν, λοιπόν, ο ετερόρρυθμος εταίρος ενεργήσει ανταγωνιστικά τότε υποχρεούται σε αποζημίωση της εταιρείας για οποιαδήποτε ζημία της προκάλεσε η υπαίτια ανταγωνιστική του δράση. Αλλά ακόμη και εάν δεν υπάρχει υπαιτιότητα η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να ασκήσει αγωγή παράλειψης[3].

3             Η μεταξύ τους σχέση

Η απονομή του δικαιώματος ελέγχου στον ετερόρρυθμο εταίρο, πέρα από τους λόγους που προαναφέρθηκαν, δικαιολογείται και από το γεγονός πως ο συγκεκριμένος εταίρος έχει υποχρέωση παράλειψης ανταγωνισμού. Δεν είναι ορθολογικό, λοιπόν, να περιοριστεί το δικαίωμα ελέγχου, αλλά όχι εκείνο της απαγόρευσης τέλεσης ανταγωνιστικών πράξεων, δεδομένου πως είναι αντιφατικό να περιορίζεται η επιχειρηματική ελευθερία ενός εταίρου σε τέτοιο βαθμό, από τη στιγμή που αυτός έχει περιορισμένη συμμετοχή στις εταιρικές υποθέσεις. Άρα δικαίωμα πληροφόρησης και απαγόρευση ανταγωνισμού βρίσκονται σε σχέση αλληλεξάρτησης. Επομένως, αναλόγως με το αν περιορίζεται ή όχι το δικαίωμα ελέγχου του ετερόρρυθμου εταίρου κρίνεται και το πόσο αυτός δεσμεύεται να μην τελεί ανταγωνιστικές πράξεις.[4] Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε ο νομοθέτης στον Ν. 4072/2012 κατέστησε τα δύο αυτά σχετικά άρθρα ρυθμίσεις ενδοτικού δικαίου.

[1] Αντωνόμπουλος, Δίκαιο Προσωπικών Εταιριών, Σάκκουλας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Ε’ έκδοση, 2016, σ. 341.

[2] Μιχ.-Θεοδ. Δ. Μαρίνος, Το δικαίωμα πληροφόρησης του ετερόρρυθμου εταίρου, ΕΕμπΔ 1994, σ. 1 επ..

[3] Αντωνόμπουλος, ό.π., σ. 343.

[4] Μαρίνος, ό.π., σ. 6 επ., Αλεξανδρίδου, Η ετερόρρυθμη εταιρία μετά τη ψήφιση του Ν. 4072/2012, ΔΕΕ 2012, σ. 725 επ., Αλεξανδρίδου, Δίκαιο Εμπορικών Εταιριών, Προσωπικές και Κεφαλαιουχικές Εταιρίες, Νομική Βιβλιοθήκη, Δ’ έκδοση, 2012, σ. 160, 161.