ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ – ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ – ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ – ΙΔΡΥΜΑ – ΕΡΑΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ – ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

ΣΩΜΑΤΕΙΟ – ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ – ΙΔΡΥΜΑ – ΕΡΑΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία υποκείμενα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων είναι και οι διαρκείς ενώσεις προσώπων (και σύνολα περιουσίας) που ιδρύονται από ιδιωτική πρωτοβουλία, έχουν οργάνωση και επιδιώκουν συγκεκριμένους ιδιωτικούς σκοπούς. Διοικούνται ανεξάρτητα από κυβερνητικές παρεμβάσεις ή  εξαρτήσεις. Σκοπός τους είναι η εξυπηρέτηση των αναγκών και η προώθηση του συμφέροντος μέρους ή του συνόλου της κοινωνίας. Πρόκειται για τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και συχνά αναφέρονται με τον όρο «μη κυβερνητικές οργανώσεις».

Το νομικό πρόσωπο μπορεί να  οργανωθεί κατά τέσσερις τρόπους: α) το σωματείο, β) η αστική εταιρεία, γ) το ίδρυμα και δ) η ερανική επιτροπή. Υπάρχουν βέβαια και οι απλές ενώσεις προσώπων που δεν έχουν δική τους διακριτή προσωπικότητα από τα μέλη τους και αντιμετωπίζονται είτε ως σωματεία είτε ως αστική εταιρία ανάλογα με το σκοπό τους, το μέγεθος και τον τρόπο οργάνωσης και διοίκησης που έχουν. Οι ενώσεις αυτές πάντως δεν έχουν μόνιμο χαρακτήρα και μετατρέπονται μετά την πάροδο χρόνου σε σωματείο.

ΣΩΜΑΤΕΙΟ

Το Σωματείο είναι η ένωση 20 τουλάχιστον προσώπων που επιδιώκει σκοπό μη κερδοσκοπικό και έχει νομική προσωπικότητα. Ιδρύεται ελεύθερα χωρίς να απαιτείται άδεια από κάποια αρχή. Ο σκοπός του σωματείου μπορεί να είναι οποιοσδήποτε μη κερδοσκοπικός σκοπός, αρκεί να είναι νόμιμος και σύμφωνος με τα χρηστά ήθη,

Προκειμένου να συσταθεί ως νομικό πρόσωπο πρέπει να εγγραφεί στο δημόσιο βιβλίο που τηρείται στο Πρωτοδικείο της έδρας του. Για την εγγραφή του σωματείου στο βιβλίο, υποβάλλεται σχετική αίτηση των ιδρυτών ή της διοίκησής του στο αρμόδιο Δικαστήριο (Ειρηνοδικείο), το οποίο υποχρεούται να δεχθεί την αίτηση εφόσον συντρέχουν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Για την ίδρυση του σωματείου, τα ιδρυτικά μέλη αυτού συντάσσουν την ιδρυτική πράξη, με την οποία τα πρόσωπα δηλώνουν τη βούλησή τους για τη σύσταση του σωματείου, τη λειτουργία του με συγκεκριμένο καταστατικό και την εκλογή προσωρινής διοίκησης, η οποία θα το εκπροσωπεί έως την αναγνώρισή του από το Δικαστήριο. Για την εύρυθμη λειτουργία του σωματείου είναι απαραίτητη η σύνταξη ενός πλήρους καταστατικού που να περιλαμβάνει τους κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας του.

Για να λειτουργήσει το σωματείο μετά την αναγνώρισή του, είναι απαραίτητη η απόδοση ΑΦΜ από την αρμόδια Δ.Ο.Υ και η πραγματοποίηση έναρξης εργασιών, ενέργειες που θα πρέπει να λάβουν χώρα εντός τριάντα (30) ημερών από την αναγνώριση του σωματείου.

Τα πλεονεκτήματα της οργάνωσης μιας ομάδας ιδιωτών σε σωματείο είναι:

1. Η ετήσια καταβολή εισφορών από τα μέλη δημιουργεί μια σταθερή πρόσοδο
2. Τα μέλη έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις
3. Τα μέλη δεν έχουν δικαίωμα στην περιουσία της εταιρίας
4. Μπορούν να ιδρυθούν πολλά σωματεία με τον ίδιο σκοπό με μόνη προϋπόθεση να μην συγχέονται οι επωνυμίες τους
5. Τα σωματεία μπορούν να ενώνονται μεταξύ τους σε ενώσεις σωματείων
6. Ο αριθμός των μελών τους είναι απεριόριστος
7. Ευελιξία στη διοίκηση με ολιγομελές ΔΣ
8. Έχουν ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση

Τα μειονεκτήματα είναι:

1. Συνεχής αβεβαιότητα για τον αριθμό των μελών
2. Αμεταβίβαστο της ιδιότητας του μέλους
3. Δυσκαμψία σε διοικητικά ζητήματα
4. Για τη μεταβολή του σκοπού απαιτείται η συναίνεση όλων των μελών
5. Τα μέλη δεν έχουν ευχέρεια ελέγχου της Διοίκησης ατομικά

ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Η Αστική Εταιρεία είναι η σύμβαση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ατόμων με την οποία αναλαμβάνουν αμοιβαία την υποχρέωση να επιδιώξουν κοινό σκοπό και ιδίως οικονομικό. Για την έγκυρη σύσταση της εταιρείας πρέπει να επιδιώκεται η ικανοποίηση κοινού σκοπού από όλους τους εταίρους με κοινές εισφορές. Ο σκοπός περιλαμβάνει κάθε θεμιτή δραστηριότητα.

Η αστική εταιρεία αποκτά  νομική προσωπικότητα αν επιδιώκει οικονομικό σκοπό και τηρήσει όλες τις διατυπώσεις δημοσιότητας που προβλέπει ο Εμπορικός Νόμος για τις εμπορικές προσωπικές εταιρείες δηλαδή δημοσίευση του καταστατικού. Μοιάζει ιδιαίτερα με την ομόρρυθμη εταιρία δηλαδή οι εταίροι συμμετέχουν στα κέρδη και τις ζημίες καθώς και στην περιουσία της εταιρίας κατά το λόγο της εταιρικής τους μερίδας κ.α.

Τα πλεονεκτήματα της αστικής εταιρίας είναι :

1. Ευελιξία στην ίδρυση και δραστηριοποίηση
2. Όλοι οι εταίροι εργάζονται για την ευόδωση του σκοπού της εταιρίας και είναι υποχρεωμένοι να επιδεικνύουν επιμέλεια και να μη δρουν ενάντια στα συμφέροντα της εταιρία
3. Ευελιξία στη διοίκηση και
4. Μεγάλη ευχέρεια ελέγχου των διαχειριστών από τους εταίρους

Τα μειονεκτήματα της αστικής εταιρίας είναι:

1. Αποκτά νομική προσωπικότητα μόνο στην περίπτωση που επιδιώκει οικονομικό σκοπό
2. Η έλλειψη νομικής προσωπικότητας οδηγεί συχνά σε αδιέξοδο
3. Μικρός αριθμός εταίρων και δυσκαμψία υποδοχής νέων

ΙΔΡΥΜΑ

Ίδρυμα είναι  το σύνολο της περιουσίας που έχει ορισθεί για να εξυπηρετεί ορισμένο σκοπό.  Το ίδρυμα αποκτά νομική προσωπικότητα με διάταγμα που εγκρίνει τη σύσταση του με ιδρυτική πράξη προκειμένου η περιουσία να χρησιμοποιηθεί για την εξυπηρέτηση ενός σκοπού φιλανθρωπικού ή κοινωνικού. Το ίδρυμα δεν έχει μέλη και η διοίκηση του ιδρύματος είναι το μοναδικό όργανό του.

Στα πλεονεκτήματα του ιδρύματος είναι η ευμενής φορολογική μεταχείριση και η συνεχής ύπαρξη περιουσίας για την επίτευξη του σκοπού. Στα μειονεκτήματα είναι οι χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες για τη σύσταση του και η δυνατότητα της Διοίκησης να παρεμβαίνει.

ΕΡΑΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Η Ερανική Επιτροπή έχει καθαρά προσωρινό χαρακτήρα. Αποκτά νομική προσωπικότητα με διάταγμα, έχει τουλάχιστον πέντε μέλη και συγκεντρώνει χρήματα ή άλλα αντικείμενα με εράνους, γιορτές και άλλα παρόμοια μέσα με στόχο την εξυπηρέτηση ενός δημόσιου ή φιλανθρωπικού σκοπού. Στο διάταγμα σύστασης περιέχεται ο οργανισμός της εταιρίας και τα μέλη της Επιτροπής. Η Ερανική Επιτροπή παύει όταν τελειώσει ο χρόνος που είχε οριστεί ή περατωθεί το έργο της.